الگوي ساختاري سبک زندگی ارتقادهنده سلامت براساس خود شفقت‌ورزی، رضایت و ناکامی از نیازهاي اساسی روان‌شناختی: نقش واسطه¬اي استرس ادراك شده در زنان شاغل
محورهای موضوعی :مریم ناطقی 1 , شیرین کوشکی 2 , محترم نعمت طاووسی 3
1 - دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی سلامت، گروه روانشناسی واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی
2 - دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی،دانشگاه آزاد اسلامی تهران جنوب، تهران، ایران
کلید واژه: سبک زندگی دهنده ارتقادهنده سلامت, نيازهاي اساسي روان‌شناختی, خود شفقت‌ورزی, استرس ادراک-شده, زنان شاغل,
چکیده مقاله :
مریم ناطقی1، شیرین کوشکی2*، محترم نعمت طاوسی4
1. دانشجوی دکترای روانشناسی سلامت، گروه روانشناسی سلامت، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران 2. دانشیار گروه روانشناسی سلامت، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3. دانشیار گروه روانشناسی و مشاوره، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
هدف: هدف این پژوهش بررسی رابطه رضايت و ناكامي از نيازهاي اساسي روان‌شناختی و خود شفقت‌ورزی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت باتوجه‌به نقش میانجیگری استرس ادراك شده در زنان شاغل بود.
روش: این پژوهش از نوع توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماري پژوهش کلیه زنان شاغل در سازمانها و ادارههاي دولتی استان تهران در سال 1401 بود. درنهایت در پژوهش حاضر 400 زن (168 مجرد و 232 متأهل) بهصورت تصادفی چندمرحلهای انتخاب شدند و به فرمهای مقیاس رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی، مقياس شفقت به خود فرم کوتاه، پرسش‌نامه استرس ادراک شده و نیمرخ سبک زندگی ارتقادهنده سلامت پاسخ دادند.
یافته ها: نتایج حاکی از آن است که شاخصهای برازندگی حاصل از تحلیل از برازش قابل‌قبول مدل ساختاری با دادههای گردآوریشده حمایت میکنند. رابطه بین استرس ادراکشده و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت منفی و معنادار و رابطه بین خود شفقت‌ورزی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت مثبت و رابطه بین رضایت از نیازهای اساسی روان‌شناختی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت مثبت و معنادار و رابطه بین ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت منفی و معنادار بود. رابطه غیرمستقیم بین خود شفقت‌ورزی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت از یکسو رابطه غیرمستقیم بین رضایت از نیازهای اساسی روان‌شناختی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت از سوی دیگر مثبت و معنادار بود.
نتیجهگیری: نتایج بیانگر این موضوع است که در زنان شاغل استرس ادراکشده رابطه بین رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی و خود شفقت‌ورزی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت را بهصورت معنادار میانجيگری میکند.
Maryam Nateghi1, Shirin Kooshki2*, Mohtaram Nemattavousi3
1. Ph.D. Student of Health Psychology, Department of Health psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2. Associated Professor, Department of Health psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3. Associated Professor, Department Of psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
Introduction: The aim of this study was to investigate the relationship between satisfaction and frustration of basic psychological needs and self-compassion with health promoting lifestyle, considering the mediating role of perceived stress in working women.
Methods: This research was descriptive-correlation type. The statistical population of the research was all women working in government organizations and offices in Tehran province in 1401. Finally, in the present study, 400 women (168 single and 232 married) were randomly selected in a multi-stage manner, and they were given Basic Psychological Need Satisfaction and Frustration Scale, Self-Compassion Scale–Short Form, perceived stress Scale, and Profile Health-Promoting Lifestyle II answered.
Findings: The results indicate that the fit indices obtained from the analysis support the acceptable fit of the structural model with the collected data. The relationship between perceived-stress and negative and meaningful health-promoting lifestyle, and the relationship between self-compassion and positive health-promoting lifestyle, and the relationship between satisfaction of basic psychological needs and positive and meaningful health-promoting lifestyle, and the relationship between failure to Basic psychological needs and health-promoting lifestyle were negative and significant. The indirect relationship between self-compassion and health-promoting lifestyle, on the one hand, the indirect relationship between satisfaction of basic psychological needs and health-promoting lifestyle, on the other hand, was positive and significant.
Conclusion: The results showed that in working women, perceived-stress significantly mediates the relationship between basic psychological needs and self-compassion with health-promoting lifestyle.
Rathnayake N, Alwis G, Lenora J, Lekamwasam S. Applicability of health promoting lifestyle profile-II for postmenopausal women in Sri Lanka; a validation study. Health Qual Life Outcomes. 2020; 18(122). https://doi.org/10.1186/s12955-020-01371-7
2. WHO. Noncommunicable diseases. Retrieved from https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/ noncommunicable-diseases. 2018a
3. Sala M, Rochefort C, Lui, PP, Baldwin AS. Trait mindfulness and health behaviours: a meta-analysis, Health Psychology Review, 2020; 14(3):345-393. DOI:10.1080/17437199.2019.1650290
Gedik Z. Self-compassion and health-promoting lifestyle behaviors in college students. Psychology, health & medicine. 2019; 24(1): 108–114. https://doi.org/10.1080/13548506.2018.1503692
5. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The health-promoting lifestyle profile: development and psychometric characteristics. Nursing Research. 1987; 36(2): 76-81. https://doi.org/10.1097/00006199-198703000-00002
Aslami E, Parvandeh N. Effectiveness of Mindfulness Based of Stress Reduction on Marital Adjustment, Quality of Parent- Child Relationship and Self- Compassion in Women Employees of Shiraz University. Quarterly Journal of Woman and Society. 2020; 11(43): 1-24. {In Persian}. https://jzvj.marvdasht.iau.ir/article_4212.html
7. Sharifpour shirazi A, Ghaderi Z. The predictive role of self compassion and psychological capital for family functioning in married women in shiraz city. Quarterly Journal of Woman and Society. 2022; 13(50): 139-150. {In Persian}. doi: 10.30495/jzvj.2022.28378.3607
8. Ryan R M, Deci E L. Self-determination theory: Basic psychological needs in
motivation, development, and wellness. New York: Guilford Publishing. 2017.
9. Antunes R, Frontini R, Amaro N, Salvador R, Matos R, Morouco PG, Rebelo-Gonçalves R. Exploring Lifestyle Habits, Physical Activity, Anxiety and Basic Psychological Needs in a Sample of Portuguese Adults during COVID-19. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2020; 17(12): 4360. DOI: 10.3390/ijerph17124360
10. Dunne S, Sheffield D, Chilcot J. Brief report: Self-compassion, physical health and the mediating role of health-promoting behaviors. Journal of Health Psychology. 2018; 23(7): 993–999. doi: 10.1177/1359105316643377
11. Homan K, Sirois F. Self-compassion and physical health: Exploring the roles of perceived stress and health-promoting behaviors. Health Psychology Open. 2017; 4(2): 1–9. DOI: 10.1177/2055102917729542
12. Sirois FM, Kitner R, Hirsch JK. Self-compassion, affect, and health-promoting behaviors. Health Psychology Official Journal of the Division of Health Psychology American Psychological Association. 2015; 34(6): 661–669. DOI:10.1037/hea0000158
13. Holden CL, Rollins P, Gonzalez M. Does how you treat yourself affect your health? The relationship between health-promoting behaviors and self-compassion among a community sample. Journal of Health Psychology. 2021; 26(12): 2330–2341. doi:10.1177/1359105320912448
14. Semenchuk BN, Boreskie KF, Hay JL, Miller C, Duhamel TA, Strachan SM. Self-compassion and responses to health information in middle-aged and older women: An observational cohort study. Journal of Health Psychology. 2021; 26(12): 2231–2247. doi:10.1177/1359105320909860
15. Li Y, Deng J, Lou X, Wang H, Wang Y. A daily diary study of the relationships among daily self-compassion, perceived stress and health-promoting behaviours. Journal international of psychology. 2020; 55(3): 364–372. https://doi.org/10.1002/ijop.12610.
Seo E J, Ahn JA, Hayman LL, Kim CJ. The Association Between Perceived Stress and Quality of Life in University Students: The Parallel Mediating Role of Depressive Symptoms and Health-Promoting Behaviors. Asian nursing research. 2018; 12(3): 190–196. https://doi.org/10.1016/j.anr.2018.08.001.
Abdollahi A, Taheri A, Allen K A. Self-compassion moderates the perceived stress and self-care behaviors link in women with breast cancer. Psycho-oncology. 2020; 29(5): 927–933. https://doi.org/10.1002/pon.5369
18. Khani F, Inanlou M, Ganjeh F, Haghani H. Study of Health Promotion Lifestyle and Psychological Well-being in Women Attending the Health Centers of Arak City in 2019. J Arak Uni Med Sci. 2022; 25(4): 730-747. URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-6569-fa.html
19. Avci AG, Bozgeyikli H, Kesici Ş. Psychological Needs as the Predictor of Teachers' Perceived Stress Levels. Journal of education and training studies. 2017; 5: 154-164. DOI:10.11114/jets.v5i4.2274
Ahmadi S, Zamani Sh, Behzadnia B. Relationship between Self-Compassion and Stress Management in Sports Coaches: Based on the Mediating Role of Basic Psychological Needs. Jmciri. 2021; 39(2): 102-110. {In Persian}. http://jmciri.ir/article-1-3079-fa.html.
21. Gerbing DW, Anderson JC. The effects of sampling error and model characteristics on parameter estimation for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Multivariate Behavioral Research. 1985; 20(3): 255–271. doi: 10.1207/s15327906mbr2003_2
22. Chen B, Vansteenkiste M, Beyers W, Boone L, Deci EL, Duriez B, Lens W, Matos L, Corno L, Mouratidis A, Ryan RM, Sheldon KM, Soenens B, Van Petegem S, Van der KaapDeeder J, Verstuyf J. Basic psychological need satisfaction, need frustration, and need strength across four cultures. Motivation and Emotion. 2015; 39: 216-236. doi: 10.1007/s11031-014-9450-1
23. Nateghi M, Nemattavousi M. The mediating role of self-esteem and self-regulation in relation of basic psychological needs and psychological well-being. Journal of Psychological Studies. 2019; 15(2): 145-164. {In Persian}. doi: 0.22051/psy.2019.24941.1853.
Raes F, Pommier E, Neff KD, Van Gucht D. Construction and factorial validation of a short form of the Self-Compassion Scale. Clinical psychology & psychotherapy. 2011; 18(3): 250–255. https://doi.org/10.1002/cpp.702
25. Khanjani S, Foroughi AA, Sadghi K, Bahrainian SA. Psychometric properties of Iranian version of self-compassion scale (short form) . pajoohande; 2016: 21(5), 282-289. {In Persian}. http://pajoohande.sbmu.ac.ir/article-1-2292-fa.html.
26. Cohen S, Kamarck T, Mermelstein R. A Global Measure of Perceived Stress. Journal of Health and Social Behavior. 1983. 24(4): 385–396. https://doi.org/10.2307/2136404
Mimura C, Griffiths PA. Japanese version of the Perceived Stress Scale: cross-cultural translation and equivalence assessment. BMC Psychiatry. 2008; 8(85). https://doi.org/10.1186/1471-244X-8-85
28. Walker SN, Hill-Polerecky DM. Psychometric Evaluation of the Health-Promoting Lifestyle Profile II. Unpublished Manuscript, University of Nebraska Medical Centre, Omaha. 1996.
29. Mohammadi Zeidi I, Pakpour Hajiagha A , Mohammadi Zeidi B. Reliability and Validity of Persian Version of the Health-Promoting Lifestyle Profile. Journal of Mazandaran University Medical Science. 2011; 20(1): 102-113. {In Persian}. http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-955-fa.html
Quarterly Journal of Women and Society Autumn 2024. Vol 15. Issue 59
Research Paper | |
Structural Model of Health-Promoting Lifestyle based on Self-Compassion, Satisfaction and Frustration of Basic Psychological needs: The Mediating Role of Perceived Stress in Working Women | |
Maryam Nateghi1, Shirin Kooshki2*, Mohtaram Nemattavousi3 1. Ph.D. Student of Health Psychology, Department of Health psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran 2. Associated Professor, Department of Health psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran 3. Associated Professor, Department Of psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | |
Received: 2023/10/17 Revised: 2024/03/26 Accepted: 2024/09/15 | Abstract Introduction: The aim of this study was to investigate the relationship between satisfaction and frustration of basic psychological needs and self-compassion with health promoting lifestyle, considering the mediating role of perceived stress in working women. Methods: This research was descriptive-correlation type. The statistical population of the research was all women working in government organizations and offices in Tehran province in 1401. Finally, in the present study, 400 women (168 single and 232 married) were randomly selected in a multi-stage manner, and they were given Basic Psychological Need Satisfaction and Frustration Scale, Self-Compassion Scale–Short Form, perceived stress Scale, and Profile Health-Promoting Lifestyle II answered. Findings: The results indicate that the fit indices obtained from the analysis support the acceptable fit of the structural model with the collected data. The relationship between perceived-stress and negative and meaningful health-promoting lifestyle, and the relationship between self-compassion and positive health-promoting lifestyle, and the relationship between satisfaction of basic psychological needs and positive and meaningful health-promoting lifestyle, and the relationship between failure to Basic psychological needs and health-promoting lifestyle were negative and significant. The indirect relationship between self-compassion and health-promoting lifestyle, on the one hand, the indirect relationship between satisfaction of basic psychological needs and health-promoting lifestyle, on the other hand, was positive and significant. Conclusion: The results showed that in working women, perceived-stress significantly mediates the relationship between basic psychological needs and self-compassion with health-promoting lifestyle. |
Use your device to scan and read the article online
DOI: | |
Keywords: health promoting lifestyle, basic psychological needs, self-compassion, perceived stress, working women
| |
Citation: Sanamnejad A, Ghamari Givi H, Sheikholeslami A, Investigating the Effectiveness of Contextual Therapy fair- Centered Based on Iván Böszörményi-Nagy Approach on the Marital Quality and Marital Conflict Among Couples. Quarterly Journal of Women and Society. 2021; 12 (46): 135-147. | |
*Corresponding author: Shirin Kooshki Address: Associated Professor, Department of Health psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. Tell: 09125211164 Email: Sh.Kooshki@iauctb.com | |
Extended Abstract
Introduction
Health promotion is a basic strategy in health care that implies a change in behavior and the adoption of patterns that strengthen health improvement in order to improve people's quality of life (1). Considering the effect of health behaviors on physical health, it is important to identify the predictors of participation in health behaviors (3). Many health problems can be avoided through a health-promoting lifestyle (4).
Women are the foundation of the health of families and communities because they not only manage the health status of family members, but also represent the main model of education and promotion of a healthy lifestyle to the next generations. In addition, women constitute a large part of the population in all age groups and have a special importance in providing and maintaining the health of the family and society (6).
A series of researches have examined the role of satisfaction and frustration of basic psychological needs as an important factor in health behaviors and as a result health outcome. The self-determination theory considers the three needs of competence, autonomy and relatedness as primary psychological needs (8).
Also, recent research indicates that self-compassion plays an effective role in health-promoting lifestyle (10, 11, 12).
Perceived stress is one of the factors that may negatively affect physiological and psychological health (16). Physiological factors, environmental and occupational stress, the limitation of women's social participation in the society and the increasing and sometimes conflicting tasks of women play a significant role in the perceived stress in them (18).
One of the factors that predicts perceived stress is self-compassion. According to research, self-compassion has a negative relationship with perceived stress (11). There is also evidence of relationships between self-compassion and perceived stress, as well as perceived stress and health-promoting behaviors (11, 14). Also, in the researches that have been conducted, it was found that basic psychological needs significantly predict perceived stress (19, 20).
According to the said contents and according to the conceptual model of Figure 1, the main problem of this research is the answer to this question, is the structural model of health promoting lifestyle based on self-compassion and satisfaction and frustration of basic needs with the mediating role of perceived stress among working women in Iran, is it consistent with empirical data?
Methods
The descriptive research method was correlation. The statistical population of the research included all women working in independent government organizations under the supervision of the presidency in Tehran province in 1401. In the estimation of the sample size in researches based on structural modeling, a sample size of more than 200 people has been suggested (21). Accordingly, the sample size of 400 people was considered in this research.
The sampling method was as follows: first, using the multi-stage cluster sampling method, a list of organizations under the supervision of the presidency was prepared, and then two organizations (Environmental Protection Organization and National Organization of Iranian Standards) were prepared. Among the existing organizations in Tehran province, it was randomly selected (lottery) and finally 400 women working in these organizations who met the criteria for entering the study were selected through available sampling. After providing the necessary explanations and obtaining their consent, the online questionnaire link was sent to them for completion.
The criteria for entering the research included: age range from 20 to 50 years, being a woman, having at least a diploma and having at least 1 year of work experience in one of the independent organizations under the supervision of the presidency in Tehran province.
Findings
In the structural model of the present study, it was assumed that the satisfaction and frustration of basic psychological needs and self-compassion in working women have an effect on the health- promoting lifestyle both directly and through the mediation of perceived stress. The analysis was done and the results showed that all the fit indices from the analysis supported the acceptable fit of the structural model with the collected data (df/2.16=3, CFI=0.966, GFI=0.930)., AGFI=0.894 and RMSEA=0.074). Thus, it was concluded that the structural model of the research fits the collected data.
Table 1 shows that the path coefficient between perceived stress and health promoting lifestyle (P=0.001, β=0.460) is negative and significant. The total path coefficient between self-compassion and health-promoting lifestyle (P=0.008, β=0.155) was positive and significant. The total path coefficient between satisfaction of basic needs and health promoting lifestyle (P=0.001, β=0.303) is positive and the total path coefficient between failure of basic needs and health promoting lifestyle (P=0.001) β = -0.502) was negative and significant. Table 1 shows that the indirect path coefficient between self-compassion (β=0.085, P=0.001) and satisfaction of basic needs (β=0.134, P=0.001) with promoting lifestyle Positive health and the coefficient of the indirect path between failure of basic needs and health promoting lifestyle (p=0.001, β=0.212) were negative and significant. Based on this, the results of the present study showed that among working women, perceived stress has a positive effect of self-compassion and satisfaction of basic needs on health-promoting lifestyle, and the effect of failure of basic needs on health-promoting lifestyle mediates negatively and meaningfully.
Table 1: Total and direct path coefficients between the research variables in the structural model | |||||
|
| b | S.E | β | p |
Direct | self-compassion à perceived stress | -0.171 | 0.050 | -0.184 | 0.001 |
frustration of basic psychological needs à perceived stress | 1.867 | 0.302 | 0.461 | 0.001 | |
Satisfaction of basic psychological needs à perceived stress | -0.729 | 0.163 | -0.290 | 0.001 | |
perceived stress à health-promoting lifestyle | -0.345 | 0.044 | -0.460 | 0.001 | |
FOBPNà health-promoting lifestyle | 0.035 | 0.031 | 0.071 | 0.262 | |
Satisfaction of basic psychological needs à health-promoting lifestyle | -.877 | 0.217 | -.290 | 0.001 | |
Indirect | self-compassion à health-promoting lifestyle | 0.059 | 0.018 | 0.085 | 0.001 |
frustration of basic psychological needs à health-promoting lifestyle | -0.643 | 0.130 | -0.212 | 0.001 | |
Satisfaction of basic psychological needs à health-promoting lifestyle | 0.251 | 0.067 | 0.134 | 0.001 | |
Total | self-compassion à health-promoting lifestyle | 0.094 | 0.037 | 0.155 | 0.008 |
frustration of basic psychological needs à health-promoting lifestyle | -1.521 | 0.334 | -0.502 | 0.001 | |
Satisfaction of basic psychological needs à health-promoting lifestyle | 0.571 | 0.119 | 0.303 | 0.001 | |
Discussion
The purpose of this study was to investigate
the relationship between satisfaction and frustration of basic psychological needs and self-compassion with health-promoting lifestyle through the mediation of perceived stress in working women. In the following, the findings obtained in this research are discussed. Findings confirming the first hypothesis in line with the researches showed that satisfaction and failure of basic psychological needs in working women have an effect on health-enhancing lifestyle (8, 9). The findings of the second hypothesis test regarding the effect of self-compassion in working women on a health-promoting lifestyle are supported by previous researches in this field (10, 14, 12, 15, 13, 11). The results of the third hypothesis test are in line with previous researches in this field and indicate that perceived stress in working women has an effect on health- promoting lifestyle (16, 17, 18). In examining the fourth hypothesis of the research that perceived stress in working women plays a mediating role in the relationship between satisfaction and failure of basic psychological needs with health-promoting lifestyle, the findings of this research confirm the hypothesis and are in line with The conducted research indicates that the satisfaction of basic psychological needs has positive effects on perceived stress (19, 20).
Conclusion
The findings of this research showed that the structural model of the research, in which it is assumed that the satisfaction and failure of the basic psychological needs and self-compassion in working women, both directly and through the mediating role of perceived stress on the health promoting lifestyle, It is fitting the compiled data.
Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
Before conducting the research, informed consent was obtained from the participants and all the participants participated in the research with their consent and the researchers assured them that the results of the research will be confidential. Following the principles of research ethics in this research is taken from the doctoral thesis and all ethical points include confidentiality, prioritizing the psychological health of the participants, trustworthiness, accuracy in citations, appreciation of others compliance with ethical values in data collection. The privacy of the participants has been taken into consideration by the researchers.
Funding
This study was conducted without individual or institutional financial support.
Authors' contributions
The article is taken from the doctoral thesis. The first author is a Ph.D. student; second author is the supervisor and responsible author; and the third author is a consultant professor.
Conflicts of interest
This article is the result of the doctoral dissertation of the first author in health psychology, approved by the Islamic Azad University, Tehran Central Branch, with the code of ethics IR.IAU.CTB.REC.1400.086. The contribution of all authors in this research is the same and there is no conflict of interest.
|
مقاله پژوهشی | |
الگوي ساختاري سبک زندگی ارتقادهنده سلامت براساس خود شفقت‌ورزی، رضایت و ناکامی از نیازهاي اساسی روان‌شناختی: نقش واسطهاي استرس ادراك شده در زنان شاغل | |
مریم ناطقی1، شیرین کوشکی2*، محترم نعمت طاوسی4 1. دانشجوی دکترای روانشناسی سلامت، گروه روانشناسی سلامت، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران 2. دانشیار گروه روانشناسی سلامت، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران 3. دانشیار گروه روانشناسی و مشاوره، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | |
تاریخ دریافت: 25/07/1402 تاریخ داوری: 07/01/1403 تاریخ پذیرش: 25/06/1403 | چکیده هدف: هدف این پژوهش بررسی رابطه رضايت و ناكامي از نيازهاي اساسي روان‌شناختی و خود شفقت‌ورزی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت باتوجه‌به نقش میانجیگری استرس ادراك شده در زنان شاغل بود. روش: این پژوهش از نوع توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماري پژوهش کلیه زنان شاغل در سازمانها و ادارههاي دولتی استان تهران در سال 1401 بود. درنهایت در پژوهش حاضر 400 زن (168 مجرد و 232 متأهل) بهصورت تصادفی چندمرحلهای انتخاب شدند و به فرمهای مقیاس رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی، مقياس شفقت به خود فرم کوتاه، پرسش‌نامه استرس ادراک شده و نیمرخ سبک زندگی ارتقادهنده سلامت پاسخ دادند. یافتهها: نتایج حاکی از آن است که شاخصهای برازندگی حاصل از تحلیل از برازش قابل‌قبول مدل ساختاری با دادههای گردآوریشده حمایت میکنند. رابطه بین استرس ادراکشده و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت منفی و معنادار و رابطه بین خود شفقت‌ورزی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت مثبت و رابطه بین رضایت از نیازهای اساسی روان‌شناختی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت مثبت و معنادار و رابطه بین ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت منفی و معنادار بود. رابطه غیرمستقیم بین خود شفقت‌ورزی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت از یکسو رابطه غیرمستقیم بین رضایت از نیازهای اساسی روان‌شناختی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت از سوی دیگر مثبت و معنادار بود. نتیجهگیری: نتایج بیانگر این موضوع است که در زنان شاغل استرس ادراکشده رابطه بین رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی و خود شفقت‌ورزی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت را بهصورت معنادار میانجيگری میکند.
|
از دستگاه خود برای اسکن و خواندن مقاله بهصورت آنلاین استفاده کنید
DOI: | |
واژههای کلیدی: سبک زندگی دهنده ارتقادهنده سلامت، نيازهاي اساسي روان‌شناختی، خود شفقت‌ورزی، استرس ادراکشده، زنان شاغل
| |
* نویسنده مسئول: شیرین کوشکی نشانی: دانشیار گروه روانشناسی سلامت، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران تلفن: 09125211164 پست الکترونیکی: Sh.Kooshki@iauctb.com | |
مقدمه
ارتقا سلامت یک استراتژی اساسی در مراقبتهای بهداشتی است که حاکی از تغییر در رفتار و اتخاذ الگوهایی است که به منظور بهبود کیفیت زندگی افراد، بهبود سلامت را تقویت میکند (1). بهگفته سازمان جهانی بهداشت1، میزان بیماریهای مبتنی بر شیوه زندگی، مانند چاقی و دیابت، در مقیاس جهانی در حال افزایش است (2).
با توجه به تأثیر رفتارهای بهداشتی بر سلامت جسمی، شناسایی عوامل پیشبینیکننده مشارکت در رفتارهای بهداشتی مهم است (3). بهوسیله سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت2، میتوان از بسیاری از مشکلات بهداشتی جلوگیری کرد. نظریههای شناختی اجتماعی رفتارهای بهداشتی، بسیاری از عوامل اساسی در زمینه رفتارهای ارتقاءدهنده سلامت را ارائه داده است (4). والکر3 رفتارهای ارتقادهنده سلامتی را اینگونه تعریف میکند: الگویی چند بعدی از ادراکات و اعمال آغاز شده با انگیزه خود شخص که به تداوم و تقویت سطح سلامت و خودشکوفایی شخص کمک میکند. هدف ارتقای سلامت، بالا بردن متعادل سلامت جسمی، روانی و اجتماعی است. طبق نظریه والکر رفتارهای ارتقاءدهنده سلامت دارای شش بعد روابط بینفردي، رفتارهاي تغذیهاي، مسؤولیتپذیری در مورد سلامت، فعالیت فیزیکی، مدیریت استرس و رشد معنوي است که قابل سنجش است (5). با اینحال، عوامل واسطهگر و تعدیلکننده در رابطه بین متغیرهای شناختی اجتماعی و رفتارهای ارتقاءدهنده سلامت باید مشخص شود (4).
پژوهشها حاکی از آن است که زنان نسبت به چهار دهه قبل، مسئولیت‌های پیچیده‌تری را بر عهده دارند. آنان فعالیت‌های درآمدزا را جایگزین کارهای خانه کردهاند، ولی این به آن معنا نیست که کار در خانه را کنار گذاشته‌اند. در واقع، فهرست کارهایی را که باید در طول روز انجام دهند، طولانی‌تر شده است؛ بنابراین، با افزایش نسبت شاغلین زن در چند دهه اخیر در همه دنیا و از جمله کشور ما، توجه به تأثیر استرسهای شغلی در زنان نیز بااهمیت ویژه‌ای موردتوجه پژوهشگران قرار گرفته است. ازآنجاکه زنان نقش بارزتری در امور داخلی منزل دارند، این استرس‌ها علاوه بر تأثیر سوء بر سلامتی خود آنان، سلامتی سایر اعضای خانواده را نیز متأثر میکند (6).
در واقع اشتغال زنان علاوه بر مزایا و پیامدهای مثبت همانند مشارکت در توسعه اجتماعی و اقتصادی و کمک به درآمد خانواده دارای معایب و پیامدهای منفی نیز میتواند باشد؛ از جمله این پیامدها میتوان به تعارض نقش‌ها و فشار مفرط بر زنان اشاره کرد که در برخی از موارد دامن‌گیر خانواده و اجتماع میشود. از طرفی زنان، یک رکن مهم در خانواده محسوب میشوند. سلامت زنان زیربنای سلامت خانواده و جامعه هستند و اهمیت ویژه‌ای در تأمین و استمرار سلامت خانواده و جامعه دارند (7).
مجموعهای از پژوهشها نقش رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی را بهعنوان یک عامل مهم در رفتارهای بهداشتی و در نتیجه پیامدهای سلامتی مورد بررسی قرار دادهاند. نظریه خودتعیینگری4 سه نیاز صلاحیت، استقلال عمل و وابستگی (ارتباط) را بهعنوان نیازهای روان‌شناختی اولیه میداند. خودتعیینگری از ظرفیتهاي جهان‌شمولی است که مبناي اعمال و رفتارهاي ارادي است و زمانی تحقق مییابد که شخص احساس میکند توانایی انتخاب رفتارها و تعیین هدفهای خود را دارد (8). در سالهای اخیر افزایش قابلتوجهی در حجم مطالعات مداخلهای و کاربردهای نظریه خودتعیینگری صورت گرفتهاست که هدف آنها تقویت رفتارهای مساعد برای سلامتی است (بهعنوان مثال: افزایش فعالیت بدنی، تغذیه سالم، پرهیز از استفاده از تنباکو) یا حمایت از درمانهای مرتبط با سلامت (بهعنوان مثال: افزایش تبعیت دارویی، افزایش رفتارهای خودمدیریتی دیابت). بر اساس نظر رایان و دسی5 (2017)، رفتارهای انسانی تا حد زیادی تحت تأثیر عوامل انگیزشی شخصی و زمینهای قرار دارد. کاربردهای تجربی نظریه خودتعیینگری در حوزه سلامت بر دو نوع انگیزه و نیازهای روانی متمرکز شده است (9).
همچنین، پژوهشهای اخیر حاکی از آن است که خود شفقت‌ورزی6 نقش موثري برسبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت دارد (10؛ 11 و 12). براساس آیین بودایی، خود شفقت‌ورزی به عنوان یک رفتار مهربان، دلسوزانه و پذیرنده نسبت به خود هنگام مواجهه با شکست یا ناامیدی تعریف میشود. بنا بر نظر نف7 (2003) خود شفقت‌ورزی دارای 3 جزء متمایز است. 1) داشتن مهربانی به خود در برابر قضاوت خود، 2) داشتن حس مشترک فرد در مورد تجارب خود با همه انسانها در مقابل انزوا و متمایز بودن و 3) ذهنآگاهی8 در مورد تجارب به جای بزرگنمایی آنها. نتایج پژوهشها نشان میدهد که خودمهربانی و ذهنآگاهی پیشبینیکنندههای مهمی از رفتارهای ارتقادهنده سلامت هستند (13). پژوهشگران اخیراً به تأثیرات مثبت خودشففتورزی بر سلامت جسمانی توجه بیشتری کردهاند (14).
فراتحلیلی در مورد 15 دانشآموز نشان داد که خودشففتورزی با رفتارهای ارتقاءدهنده سلامت از جمله عادات غذایی، ورزش، رفتارهای خواب و مدیریت استرس رابطه مثبت دارد (12). پژوهشها بهطور کلی نشان میدهد که خودشففتورزی با واکنشهای هیجانی سازگارانهتری در برابر چالشهای سلامتی، تمرکز فعال بر سلامت و پایداری و تداوم در مواجهه با مشکلات مربوط به سلامت که منجر به افزایش رفتارهای ارتقادهنده سلامت میشود، همراه است (14).
استرس ادراکشده9 از عواملی است که ممکن است بر سلامت فیزیولوژیکی و روانی تأثیر منفی بگذارد (16). استرس ادراکشده یک تجربه عمیق ذهنی است و حاکی از آن است که برخی افراد ممکن است موقعیتی را قابل کنترل درک کنند؛ با این حال، سایر افراد ممکن است همان وضعیت را غیرقابل کنترل و غیرقابل مدیریت تلقی کنند (17). عوامل فیزیولوژیک، استرسهای محیطی و شغلی، محدودیت مشارکت اجتماعی زنان در جامعه و وظایف فزاینده و گاه متضاد زنان نقش قابلتوجهی در استرس ادراکشده در آنها دارد (18).
یکی از عواملی که استرس ادراک شده را پیشبینی میکند، خودشففتورزی است. براساس پژوهشها خودشففتورزی با استرس ادراک شده ارتباط منفی دارد (11). شواهدی نیز از روابط بین خودشففتورزی و استرس ادراکشده و همچنین استرس ادراکشده و رفتارهای ارتقادهنده سلامتی وجود دارد (11؛ 14). براساس مبانی نظری موجود، خودشففتورزی در دو جهت میتواند بر روند ارزیابی تأثیر بگذارد. برای مثال، مهربانی با خود به افراد کمک میکند تا قضاوت خود را نادیده بگیرند و بهجای کمبودها و ضعف‌ها بر توانایی‌ها و نقاط قوت تمرکز کنند. همچنین، ذهنآگاهی به افراد کمک میکند تا افکار و احساسات خود را بدون ارزیابی آنها بپذیرند که ممکن است به درک منطقیتر از یک عامل استرسزا کمک کند. نهتنها حمایت نظری و تجربی برای کاهش استرس ادراک شده از خودشففتورزی وجود دارد، بلکه پژوهشها نشان داده است که خودشففتورزی رفتارهای مراقبت از خود را افزایش میدهد (17).
همچنین، در پژوهشی که بر روی معلمان انجام شده است مشخص شد که نیازهای اساسی روان‌شناختی، استرس ادراکشده را به طور قابل توجهی پیشبینی میکند (19 و 20). نظریه خودتعیینگری عوامل تعیینکننده استرس را بر اساس ویژگیهاي شخصیت و انگیزش مورد بررسی قرار میدهد. بر اساس نظریه خودتعیینگری، نیازهای اساسی روان‌شناختی، اگر در قالب بافتهاي بین فردي و فرهنگی مرتبط با رشد فرد ارضا شوند (یعنی احساس رضایتمندي از نیازهاي اساسی روان‌شناختی)، رشد، یکپارچگی و بهزیستی فرد را تسهیل خواهند کرد اما در صورتی که ارضاي این نیازهای اساسی روان‌شناختی با ناکامی روبرو شود، آسیبهاي روان‌شناختی جدي به بار خواهند آمد به طوري که ناکامی ازاین نیازها باعث میشود فرد احساس ناکارآمدي و عدم صلاحیت کند و نتواند با محیط ارتباط درستی برقرار نماید که خود باعث افت عملکرد و بالا رفتن استرس ادراکشده خواهد شد (19).
با توجه رابطه رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت (8 و 9)، خود شفقت‌ورزی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت (10؛ 14؛ 12؛ 15؛13 و 11)، استرس ادراک شده و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت (16 و 17 و 18)، و همچنین رابطه بین رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی با استرس ادراک شده (19 و 20) و خود شفقت‌ورزی با استرس ادراکشده (14 و 11) و با توجه به الگوی مفهومی شکل 1، مسئله اصلی این پژوهش پاسخ به این پرسش است آیا الگوی ساختاری سبک زندگی ارتقادهنده سلامت بر اساس خود شفقت‌ورزی و رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی با نقش واسطهای استرس ادراک شده در میان زنان شاغل در ایران با دادههای تجربی برازش دارد؟
باتوجه‌به الگوي مفهومی شکل 1، فرضیههاي زیر تدوین شده است:
· رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی در زنان شاغل در سبک زندگی ارتقادهنده سلامت اثر دارد.
· خود شفقت‌ورزی در زنان شاغل در سبک زندگی ارتقادهنده سلامت اثر دارد.
· استرس ادراک شده در زنان شاغل در سبک زندگی ارتقادهنده سلامت اثر دارد.
· استرس ادراک شده در زنان شاغل در رابطه رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت نقش واسطهاي ايفا میکند.
· استرس ادراک شده در زنان شاغل در رابطه خود شفقت‌ورزی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت نقش واسطهاي ايفا میکند.
· مدل ساختاری پژوهش که در آن فرض شده رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی و خود شفقت‌ورزی در زنان شاغل هم بهصورت مستقیم و هم با نقش واسطهاي استرس ادراک شده بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت اثر دارد با دادههای گردآوری شده برازش دارد.
[1] World Health Organization
[2] health-promoting life style
[3] Walker, S. N.
[4] Self determination theory
[5] Ryan, R. M., & Deci, E. L.
[6] self-compassion
[7] Neff, K. D.
[8] mindfulness
[9] perceived stress
شکل 1-مدل مفهومی پژوهش
روش پژوهش و ابزار پژوهش
روش پژوهش توصیفی همبستگی بود. جامعه آماري پژوهش شامل همه زنان شاغل در سازمانهاي مستقل دولتی زير نظر رياستجمهوري
در استان تهران در سال 1401 بود. در برآورد حجم نمونه در پژوهشهاي مبتني بر مدليابي ساختاري، تعداد نمونه بالاي 200 نفر پيشنهاد شدهاست (21). در این پژوهش حجم نمونه بر اساس تعداد مادّههای پرسش‌نامه به توصیه کلاین1(2011) 400 نفر در نظر گرفته شد.
روش نمونهگیری به‌این‌ترتیب بود که ابتدا با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای، ليست سازمانهاي زير نظر ریاست‌جمهوری تهيه شد و سپس دو سازمان (سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان ملي استاندارد ايران) از بين سازمانهای موجود در استان تهران بهصورت تصادفی (قرعهكشي) انتخاب شد و در نهایت 400 نفر از زنان شاغل در این سازمانها كه معيارهاي ورود به مطالعه را داشتند با روش نمونهگيري در دسترس انتخاب شدند. پس از ارائه توضيحات لازم و اخذ رضايت لينك پرسش‌نامه آنلاين جهت تكميل براي آنها ارسال شد.
معيارهاي ورود به پژوهش شامل: محدوده سني 20 تا 50 سال، زن بودن، برخورداري از تحصيلات حداقل ديپلم و داشتن حداقل 1 سال سابقه كاري در يكي از سازمانهاي مستقل زير نظر ریاست‌جمهوری در استان تهران بود.
ابزار پژوهش
پرسش‌نامه اطلاعات جمعيتشناختي
اين پرسش‌نامه شامل سن، وضعيت تأهل، ميزان تحصيلات، ميزان سابقه كاري و نوع استخدام است.
مقیاس رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی2
اين پرسش‌نامه توسط چن3 و همكاران، بر اساس نظریه خودتعیینگری، تهيه شده است و با 24 مادّه، 6 عامل رضایت از نیاز استقلال عمل، رضایت از نیاز صلاحیت، رضایت از نیاز ارتباط، ناکامی از نیاز استقلال عمل، ناکامی از نیاز صلاحیت، ناکامی از نیاز ارتباط را میسنجد (22).
در این مقیاس از پاسخدهندگان خواسته میشود که بر اساس یک مقیاس طیف لیکرت 5 درجهای از نمره کاملا مخالفم (1) تا کاملا موافقم (5) به مادّهها پاسخ دهند. دامنه نمرهها در هر مقیاس حداقل 4 و حداکثر 20 است (22).
پایایی این مقیاس توسط چن و همكاران با استفاده از آلفای کرونباخ 80/0 و همسانی درونی همه زیرمقیاسها با آلفای کرونباخ 64/0 تا 89/0 گزارش شده است. همچنین ضرایب روایی همگرا و واگرای رضایت از نیازها و ناکامی از نیازها با مقیاس رضایت از زندگی (دینر، امانس، لارسن و گریفین، 1985) به ترتیب 51/0 و 60/0- گزارش شده است. همچنین رضایت از نیازها با ناکامی از نیازها دارای همبستگی منفی با ضریب 84/0- است (22). در ایران ناطقی و نعمتطاوسی پایایی این مقیاس را با استفاده از آلفای کرونباخ برای رضایت از نیازهای اساسی 80/0 و برای ناکامی 79/0 گزارش کردهاند که حاکی از پایایی خوب این ابزار است، همچنین روایی همگرا و واگرای این مقیاس را با زیرمقیاسهای صلاحیت و محبوبیت اجتماعی از سیاهه چندبعدی حرمت خود بررسی کردند که ضرایب همبستگی برای رضایت از نیازها 59/0 و 51/0 و برای ناکامی ازنیازها 48/0- و 57/0- به دست آمد (23). در اين مطالعه آلفاي كرونباخ برای رضایت از نیازها 75/0 و 76/0 و 81/0 و برای ناکامی ازنیازها 66/0 و 68/0 و 76/0 به دست آمد.
مقياس شفقت به خود فرم کوتاه4
این مقياس شامل 12 مادّه است که توسط رائس، پامیر، نف و ونگوچت5 بر اساس مقیاس 26 مادّهای نف (2003) تدوین شده است. این مقیاس سه مؤلفه دوقطبی را در 6 زیر مقیاس مهربانی به خود در برابر قضاوت‌کردن خود تجارب مشترک انسانی در برابر انزوا و ذهنآگاهی در برابر همانندسازی افراطی اندازهگیری میکند (24).
در این مقیاس از پاسخدهندگان خواسته میشود که بر اساس یک مقیاس طیف لیکرت 5 درجهای از (1) تقریبا هرگز تا (5) تقریبا هميشه به مادّهها پاسخ دهند. 6 ماده بهصورت معکوس نمرهگذاری میشوند. دامنه نمرهها در هر مقیاس حداقل 2 و حداکثر 10 است.
در پژوهشی که توسط رائس و دیگران (2011) انجام شد، پایایی این مقیاس با استفاده از آلفای کرونباخ بین 84/0 تا 92/0 گزارش شده است. همبستگی این مقیاس را با مقیاس 26 مادّهای خود شفقت‌ورزی 97/0 گزارش کردهاند (24).
در پژوهش خانجانی و دیگران (1395) ضريب آلفا براي نمرة كلي مقياس 79/0 به دست آمد. همچنين ضرايب آلفاي كرونباخ براي خرده مقياسهاي مهربانی به خود- قضاوت کردن خود، تجارب مشترک انسانی- انزوا، ذهن آگاهی - همانندسازی افراطی به ترتيب 68/0، 71/0 و 86/0 به دست آمد. روایی همزمان و همگرا پرسش‌نامه نیز مطلوب گزارش گردیده است (25). در اين مطالعه آلفاي کرونباخ 82/0 به دست آمده است.
مقیاس استرس ادراکشده6
در سال ۱۹۸۳ توسط کوهن، کمارک و مرملستین7 تهیه شده و میزان استرسی را که شخص در طول یک ماه گذشته در زندگی خود تجربه کرده است، میسنجد. همچنین این مقیاس، عوامل خطرزا در اختلالات رفتاری را بررسی کرده و فرایند روابط تنشزا را نشان میدهد (26).
نحوه نمرهگذاری پرسش‌نامه به این شکل است که بر اساس طیف 5 درجهای لیکرت برای عبارات هرگز = 0، تا بسیاری از اوقات= 4 امتیاز تعلق میگیرد. 7 مادّه به طور معکوس نمره گذاری میشوند. کمترین امتیاز کسب شده صفر و بیشترین نمره 56 است. نمره بالاتر نشان دهنده استرس ادراک شده بیشتر است.
کوهن و دیگران (1983) برای محاسبه پایایی این مقیاس، ضریب همبستگی آن را با اندازههای نشانه شناختی بین 52/0 تا 76/0 محاسبه کردهاند. همچنین در پژوهش کوهن و دیگران ضریب روایی درونی بین 84/0 تا 86/0 گزارش شده است. ميمورا و گريفيث (2008) در پژوهش روی دانشجويان ژاپني، ضريب آلفاي كرونباخ را 88/0 به دست آوردند (27). در اين مطالعه آلفاي کرونباخ 9/0 به دست آمده است.
نیمرخ سبک زندگی ارتقادهنده سلامت8
نسخه اصلاح شده HPLP است که توسط والکر و هیلپولرسکی9 (1996) ارائه شده است و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت را با تمرکز بر کارهاي ابتکاري و ادراك فرد که در راستاي حفظ یا افزایش سطح تندرستی، رشد معنوی و رضایتمندي فردي عمل میکنند، انـدازهگیري میکند. این پرسش‌نامه داراي 52 سؤال است و شامل ابعاد روابط بینفردي، رفتارهاي تغذیهاي، مسئولیت‌پذیری در مورد سلامت، فعالیت فیزیکی، مدیریت استرس و رشد معنوي است. در این پرسش‌نامه از پاسخدهنده خواسته میشود تا بـر روي طیف پاسخ لیکرتی چهاردرجه‌ای از 1 تا 4 (هرگز، گاهی اوقات، اغلب و همیشه) مشـخص کند که چقدر رفتارهاي خاص ارتقادهنده سلامت را انجام میدهد (28).
امتیاز سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و امتیاز هر کدام از ابعاد بـا اسـتفاده از میانگین پاسخهـا براي کل پرسش‌نامه و براي هرکدام از ابعاد محاسبه میشود. بهطورکلی، نمره سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و نمره ابعاد رفتاری با استفاده از میانگین پاسخها برای کل ۵۲ سؤال و برای هر زیر شاخه محاسبه میشود. حداقل امتیاز کل پرسش‌نامه 52 و حداکثر آن 208 است (28).
در پژوهشی که توسط والکر و هیلپولرسکی (1996) انجام شد، پایایی این مقیاس با استفاده از آلفای کرونباخ براي کل ابزار 94/0 و بـراي شش حیطه آن طیف 79/0 تا 94/0 به دست آمد (28).
در مطالعهاي که در ایران توسط محمدی زیدی و دیگران (1390) به‌منظور استانداردسازی نسخه فارسی این پرسش‌نامه انجام شده است، ضریب آلفاي کرونباخ بـراي کل ابزار 82/0 و براي ابعاد از 64/0 تا 91/0 گزارش شده است. همچنین روایی همزمان و همگرا پرسش‌نامه نیز مطلوب گزارش گردیده است (29). در اين مطالعه آلفاي کرونباخ بـراي کل ابزار 80/0 و براي ابعاد از 72/0 تا 89/0 بهدستآمده است.
یافتههای پژوهش
پس از جمعآوري دادهها توسط پرسش‌نامه آنلاين، براي تجزیه‌وتحلیل دادهها براي بررسي همبستگي متغيرهاي پژوهش از روش ضريب همبستگي پيرسون و براي بررسي مستقيم بين متغيرهاي مستقل (رضايت و ناكامي از نيازهاي اساسي روان‌شناختی و خود شفقت‌ورزی) و متغير وابسته (سبك زندگي ارتقادهنده سلامت) و مسير غیرمستقیم آن از طريق متغير ميانجي (استرس ادراك شده) از روش تحليل مدليابي معادلات ساختاري با بهرهگيري از نرمافزارهاي SPSS و AMOS نسخه 26 استفاده شد.
[1] -Kline, R, B.
[2] -Basic Psychological Need Satisfaction and Frustration Scale
[3] -Chen
[4] -Self-Compassion Scale–Short Form
[5] -Raes, F., Pommier, E., Neff, K. D., & Van Gucht, D.
[6] -Perceived Stress Scale
[7] -Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R.
[8] -Profile Health-Promoting Lifestyle II
[9] -Walker, S. N., & Hill-Polerecky, D. M.
جدول 2- ماتریس همبستگی بین متغیرهای پژوهش | ||||||||||||||
متغيرها | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
1.ر-استقلال عمل | - |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.ر-صلاحیت | **42/0 | - |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3.ر-ارتباط | **53/0 | **39/0 | - |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.نا-استقلال عمل | **57/0- | **20/0- | **44/0- | - |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.نا-صلاحیت | **41/0- | **56/0- | **43/0- | **51/0 | - |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6.نا-ارتباط | **47/0- | **38/0- | **65/0- | **66/0 | **56/0 | - |
|
|
|
|
|
|
|
|
7.خود شفقت‌ورزی | **43/0 | **40/0 | **51/0 | **49/0- | **68/0- | **51/0- | - |
|
|
|
|
|
|
|
8.استرس ادراکشده | **40/0- | **41/0- | **48/0- | **52/0 | **59/0 | **47/0 | **65/0- | - |
|
|
|
|
|
|
9.رشد معنوی | **59/0 | **49/0 | **55/0 | **43/0- | **61/0- | **42/0- | **44/0 | **56/0- | - |
|
|
|
|
|
10.مسئولیت پذیری | **36/0 | **31/0 | **39/0 | **32/0- | **38/0- | **31/0- | **29/0 | **47/0- | **58/0 | - |
|
|
|
|
11.روابط بین فردی | **42/0 | **37/0 | **58/0 | **34/0- | **47/0- | **49/0- | **33/0 | **43/0- | **64/0 | **60/0 | - |
|
|
|
12.مدیریت استرس | **31/0 | **26/0 | **37/0 | **31/0- | **48/0- | **36/0- | **34/0 | **48/0- | **55/0 | **69/0 | **63/0 | - |
|
|
13.ورزش | **25/0 | **18/0 | **20/0 | **29/0- | **27/0- | **17/0- | **26/0 | **37/0- | **44/0 | **54/0 | **37/0 | **49/0 | - |
|
14.تغذیه | **24/0 | **34/0 | **29/0 | **28/0- | **36/0- | **27/0- | **23/0 | **46/0- | **41/0 | **65/0 | **46/0 | **62/0 | **56/0 | - |
میانگین | 68/12 | 94/13 | 92/12 | 44/10 | 94/9 | 70/9 | 20/34 | 08/24 | 71/23 | 08/33 | 13/21 | 40/12 | 74/16 | 98/19 |
انحراف استاندارد | 96/4 | 55/3 | 13/4 | 56/3 | 17/3 | 98/2 | 69/8 | 88/6 | 76/5 | 39/8 | 11/5 | 13/3 | 66/4 | 67/4 |
|
|
|
|
|
|
|
| P**<01/0 و P*<05/0 | ||||||
در پژوهش حاضر 400 زن (168 مجرد و 232 متاهل) شاغل با میانگین و انحراف استاندارد سنی به ترتیب 68/37 و 88/7 سال حضور داشتند. میزان تحصیلات 25 نفر (3/6 درصد) از شرکتکنندگان دیپلم، 12 نفر (3 درصد) فوقدیپلم، 166 نفر (5/41 درصد) لیسانس، 146 نفر (5/36 درصد) فوقلیسانس و 51 نفر (8/12 درصد) دکتری بود. نوع استخدام 158 نفر (5/39 درصد) از شرکتکنندگان قراردادی، 31 نفر (8/7 درصد) پیمانی، 116 نفر (29 درصد) رسمی بود و 95 نفر (8/23 درصد) سایر شرایط استخدامی را داشتند. در نهایت 108 نفر (27 درصد) از شرکتکنندگان 1 تا 5 سال، 72 نفر (18 درصد) 6 تا 10 سال، 69 نفر (3/17 درصد) 11 تا 15 سال، 74 نفر (5/18 درصد) 16 تا 20 سال و 77 نفر (2/19 درصد) بیشتر از 20 سال سابقه کار داشتند. جدول2 میانگین، انحراف استاندارد و ضرایب همبستگی بین متغیرهای پژوهش را نشان میدهد.
جدول 2 ضرایب همبستگی بین متغیرها را نشان میدهد که جهت همبستگی بین متغیرها منطبق بر انتظار و همسو با تئوریهای حوزه پژوهش بود.
در این پژوهش به‌منظور ارزيابي مفروضه نرمال بودن توزيع دادههای تک متغيري، کشيدگي و چولگي تک‌تک متغيرها و به‌منظور ارزیابی مفروضه همخطي بودن شاخصهای عامل تورم واريانس1 (VIF) و ضريب تحمل مورد بررسي قرار گرفت که نتایج آن در جدول 3 قابل‌ملاحظه است.
[1] - variance inflation factor
جدول 3- بررسی مفروضه‌های نرمال بودن و هم‌خطی بودن | |||||
متغير | مفروضه نرمال بودن |
| مفروضه هم‌خطی بودن | ||
چولگي | کشيدگي | ضريب تحمل | تورم واريانس | ||
رضایت از نیاز - استقلال عمل | 31/0- | 42/1- |
| 49/0 | 02/2 |
رضایت از نیاز - صلاحیت | 47/0- | 48/1- |
| 53/0 | 91/1 |
رضایت از نیاز - ارتباط | 28/0- | 31/1- |
| 45/0 | 24/2 |
ناکامی از نیاز - استقلال عمل | 13/0 | 98/0- |
| 39/0 | 60/2 |
ناکامی از نیاز - صلاحیت | 25/0 | 13/1- |
| 34/0 | 96/2 |
ناکامی از نیاز - ارتباط | 51/0 | 85/0- |
| 36/0 | 77/2 |
خود شفقت‌ورزی | 18/0 | 43/1- |
| 30/0 | 35/3 |
استرس ادراکشده | 09/0 | 17/1- |
| 46/0 | 18/2 |
سبک زندگی - رشد معنوی | 27/0- | 89/0- |
| - | - |
سبک زندگی - مسئولیت‌پذیری | 19/0 | 53/1- |
| - | - |
سبک زندگی - روابط بین‌فردی | 02/0 | 36/0- |
| - | - |
سبک زندگی - مدیریت استرس | 26/0- | 53/0- |
| - | - |
سبک زندگی - ورزش | 29/0 | 40/0- |
| - | - |
سبک زندگی - تغذیه | 20/0- | 12/0- |
| - | - |
در این پژوهش متغیرهای رضایت از نیازهای اساسی، ناکامی از نیازهای اساسی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت مکنون بوده و مدل اندازهگیری پژوهش را تشکیل دادند. چگونگی برازش مدل اندازهگیری با استفاده از روش تحليل عاملي تأییدی، نرم‌افزار AMOS 26.0 و برآورد بیشینه احتمال (ML) ارزیابی شد. جدول 4 شاخصهای برازندگی مدل اندازهگیری و مدل ساختاری را نشان میدهد.
جدول 4- شاخصهای برازش مدل اندازهگیری و مدل ساختاری | |||||
شاخصهای برازندگی | مدل اندازهگیری | مدل ساختاری | نقطه برش | ||
مجذور کای | 52/168 | 18/218 | - | ||
درجه آزادی مدل | 51 | 69 | - | ||
df1/2c | 30/3 | 16/3 | کمتر از 3 | ||
GFI2 | 936/0 | 930/0 | < 90/0 | ||
AGFI3 | 902/0 | 894/0 | < 850/0 | ||
CFI4 | 967/0 | 966/0 | < 90/0 | ||
RMSEA5 | 076/0 | 074/0 | > 08/0 | ||
[1] - normed chi-square
[2] - Goodness Fit Index
[3] - Adjusted Goodness Fit Index
[4] - Comparative Fit Index
[5] -Root Mean Square Error of Approximation
به دنبال ارزیابی چگونگی برازش مدل اندازهگیری، در مرحله دوم شاخصهاي برازندگي مدل ساختاري برآورد و ارزيابي شد. در مدل ساختاری پژوهش حاضر چنین فرض شده بود که رضایت و ناکامی از نیازهاي اساسی روان‌شناختی و خود شفقت‌ورزی در زنان شاغل هم بهصورت مستقیم و هم با میانجیگری استرس ادراکشده بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت اثر دارد. تحلیل انجام شد و همچنان که جدول 4 نشان میدهد همه شاخصهای برازندگی حاصل از تحلیل از برازش قابل‌قبول مدل ساختاری با دادههای گردآوری شده حمایت نمودن 16/3=df/2c، 966/0= CFI، 930/0= GFI ، 894/0= AGFI و 074/0= RMSEA). بدین ترتیب چنین نتیجهگیری شد که مدل ساختاری پژوهش با دادههای گردآوریشده برازش دارد. جدول 5 ضرایب مسیر در مدل ساختاری را نشان میدهد.
جدول 5- ضرايب مسیر کل و مستقيم بین متغیرهای پژوهش در مدل ساختاری | |||||
اثر |
| b | S.E | β | p |
مستقیم | خود شفقت‌ورزی استرس ادراک شده | 171/0- | 050/0 | 184/0- | 001/0 |
ناکامی از نیازهاß استرس ادراک شده | 867/1 | 302/0 | 461/0 | 001/0 | |
رضایت از نیازهاß استرس ادراک شده | 729/0- | 163/0 | 290/0- | 001/0 | |
استرس ادراکشده ß سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت | 345/0- | 044/0 | 460/0- | 001/0 | |
ناکامی از نیازهاß سبک زندگی ارتقادهنده سلامت | 035/0 | 031/0 | 071/0 | 262/0 | |
رضایت از نیازهاß سبک زندگی ارتقادهنده سلامت | 877/0- | 217/0 | 290/0- | 001/0 | |
غیرمستقیم | خود شفقت‌ورزیß سبک زندگی ارتقادهنده سلامت | 059/0 | 018/0 | 085/0 | 001/0 |
ناکامی از نیازهاß سبک زندگی ارتقادهنده سلامت | 643/0- | 130/0 | 212/0- | 001/0 | |
رضایت از نیازهاß سبک زندگی ارتقادهنده سلامت | 251/0 | 067/0 | 134/0 | 001/0 | |
کل | خود شفقت‌ورزیß سبک زندگی ارتقادهنده سلامت | 094/0 | 037/0 | 155/0 | 008/0 |
ناکامی از نیازهاß سبک زندگی ارتقادهنده سلامت | 521/1- | 234/0 | 502/0- | 001/0 | |
رضایت از نیازهاß سبک زندگی ارتقادهنده سلامت | 571/0 | 119/0 | 303/0 | 001/0 | |
جدول 5 نشان میدهد که ضریب مسیر بین استرس ادراکشده و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت (001/0= P ،460/0-=β) منفی و معنادار است. ضریب مسیرکل بین خود شفقت‌ورزی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت (008/0= P ،155/0=β) مثبت و معنادار بود. ضریب مسیرکل بین رضایت از نیازهای اساسی و سبک زندگی ارتقا دهندهسلامت (001/0= P ،303/0=β) مثبت و ضریب مسیر کل بین ناکامی از نیازهای اساسی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت (001/0= P ،502/0-=β) منفی و معنادار بود. جدول 4 نشان میدهد که ضریب مسیر غیرمستقیم بین خود شفقت‌ورزی(001/0= P ،085/0=β) و رضایت از نیازهای اساسی(001/0= P ،134/0=β) با سبک زندگی ارتقا دهندهسلامت مثبت و ضریب مسیر غیرمستقیم بین ناکامی از نیازهای اساسی با سبک زندگی ارتقا دهندهسلامت (001/0= P ،212/0-=β) منفی و معنادار بود. براین اساس نتایج پژوهش حاضر نشان داد که در بین زنان شاغل استرس ادراکشده اثر خود شفقت‌ورزی و رضایت از نیازهای اساسی بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت را بهصورت مثبت و اثر ناکامی از نیازهای اساسی بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت را بهصورت منفی و معنادار میانجیگری میکند. شکل 2 مدل ساختاري پژوهش در تبيين اثر رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی، خود شفقت‌ورزی و استرس ادراکشده بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت زنان شاغل را نشان میدهد.
شکل فوق نشان میدهد که مجموع مجذور همبستگی های چندگانه (R2) برای متغیر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت برابر با 61/0 بود.
این موضوع بیانگر آن است که رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی، خود شفقت‌ورزی و استرس ادراکشده در مجموع 61 درصد از واریانس سبک زندگی ارتقا دهندهسلامت در زنان شاغل را تبیین میکند.
بحث و نتیجه گیری
هدف از اين پژوهش بررسي رابطه رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی و خود شفقت ورزي با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت با میانجیگری استرس ادراک شده در زنان شاغل بود. در ادامه درباره یافتههاي بهدستآمده در این پژوهش بحث میشود.
یافتهها با تایید فرضیه اول نشان داد رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی در زنان شاغل بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت اثر دارد. این نتایج همسو بـا پژوهشهاي دیگر در این قلمرو (8 و 9) حاکی از این است که افرادی که میزان رضایت از نیازهای اساسی روان‌شناختی در آنها بالاتر است نتایج قابل توجهی را در تمام معیارهای پیامد از جمله عادات غذایی سالم، انجام حركات ورزشي و مديريت استرس
نشان دادند (9). براساس نظریه خودتعیینگری که سه نیاز صلاحیت، استقلال عمل و وابستگی (ارتباط) را بهعنوان نیازهای روان‌شناختی اولیه میداند، میتوان این موضوع را اینگونه تبیین کرد که افرادی که در سطح بالاتری از احساس رضایت از نیازهای اساسی روان‌شناختی قرار دارند، شخص احساس میکند توانایی انتخاب رفتارها و تعیین هدفهای خود را دارد در نتیجه تصمیمات بهتری در زمینه سبک زندگی خود میگیرد و میتواند در برابر وسوسههای موجود در مورد مصرف دخانیات والکل و تغذیه نامناسب مقاومت کرده و استقلال عمل بیشتری برای عادات رفتاری و سبک زندگی خود دارد. همچنین احساس صلاحیت در فرد باعث میشود کمتر دچار حالات عاطفی منفی شود (8)
یافتههاي آزمون فرضیۀ دوم مبنی بر تاثیر خودشفقت ورزي در زنان شاغل بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت با پژوهشهای پیشین در این زمینه حمایت میکند (10؛ 14؛ 12؛ 15؛ 13 و 11). خودشفقت ورزي به عنوان یک متغیر تفاوت فردی از زمانی که نف مفهوم سازی آن را پیشنهاد کرد، در نظر گرفته شده است. از آن زمان، پژوهشها مکررا نشان داده اند که یک فرد با سطح بالاتری از خود شفقت‌ورزی میتواند هم از نظر روانی و هم از نظر جسمانی بسیار سالمتر باشد (14). ارتباط خود شفقت‌ورزی با رفتارهای ارتقادهنده سلامت از نظر ارتباط آن با خودنظمجویی و به ویژه تنظیم تطبیقی هیجانات قابل تبیین است. افراد خودشفقتورز به ناکامیها و شکست‌های اجتناب‌ناپذیری که هنگام تلاش برای تغییر رفتارهای سلامتی‌شان رخ میدهد با پذیرش به جای قضاوت (مهربانی به خود) پاسخ می‌دهند و اشتباهات خود را بهعنوان چیزی که همه تجربه میکنند (انسانیت مشترک) به جای غوطه‌ور شدن در احساسات منفی می‌بینند. همچنین هنگامی که در مورد وضعیت خود استرس دارند، از آنجایی که عاطفه منفی با خودنظمجویی تداخل دارد، پاسخ خودشفقتورزانه میتواند به افراد کمک کند تا با تعدیل احساسات منفی که ممکن است در پاسخ به شکست‌های هدف رفتار سلامتی ایجاد شوند، رفتارهای سلامتی خود را حفظ کنند (11 و 12)
نتایج مربوط به آزمون فرضیۀ سوم با پژوهشهای پیشین در این زمینه همسو و حاکی از این است که استرس ادراکشده در زنان شاغل بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت اثر دارد (16؛ 17 و 18). در تبیین این یافتهها میتوان به این موضوع اشاره کرد که بهطورکلی اشتغال زنان میتواند عامل مهمی در بهبود شرایط زندگی باشد و تأثیر مثبتی بر توانمندسازی زنان داشته باشد، اما گاهی ممکن است به علت افزایش تعداد نقشهایی که زنان بر عهده دارند به همان میزان فشار جسمی و روانی و در نتیجه استرس ادراکشده بیشتری که بر آنان وارد میشود زن شاغل فرصت استراحت و رسیدگی به خود و مراقبت مربوط به خود را نداشته باشد و این منجر به پایینتر بودن نمره سبک زندگی ارتقا سلامت میشود (18)
در بررسی فرضیۀ چهارم پژوهش مبنی بر اینکه استرس ادراک شده در زنان شاغل در رابطه بين رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت نقش واسطهاي ايفا میکند، یافتههای این پژوهش با تایید فرضیه و همسو با پژوهشهای انجام شده، حاکی از آن است که که رضایت ازنیازهای اساسی روان‌شناختی اثرات مثبتی بر استرس ادراک شده دارد (19 و 20). برای تبیین این موضوع میتوان به این نکته اشاره کرد که نظریه خود تعیینگری عوامل تعیینکننده استرس را بر اساس ویژگیهاي شخصیت و انگیزش مورد بررسی قرار میدهد. زمانیکه فرد احساس استقلال عمل، ارتباط و صلاحیت میکند و نیازهاي روان‌شناختی او ارضا میشود انگیزة قوي در انجام فعالیتها دارد و بهعبارتی هدفمند است، از سلامت، بهزیستی و شـادکامی نیز برخوردار میشود و همین حس شادکامی و رضایت باعث انگیزه براي فعالیت بعدي و کاهش استرس ادراک شده او در انجام کارها میشود و رشد، یکپارچگی و بهزیستی فرد را تسهیل خواهند کرد؛ اما درصورتیکه ارضاي این نیازهای اساسی روان‌شناختی با ناکامی روبرو شود، آسیبهاي روان‌شناختی جدي به بار خواهند آمد بهطوريکه ناکامی ازاین نیازها باعث میشود فرد احساس ناکارآمدي و عدم صلاحیت کند و نتواند با محیط ارتباط درستی برقرار نماید که خود باعث بالا رفتن استرس ادراک شده و درنهايت افت عملکرد وي در رفتارهاي سلامت خواهد شد (19 و 20).
در بررسی فرضیۀ پنجم پژوهش یافتهها با تأیید این فرضیه نشان داد استرس ادراک شده در زنان شاغل در رابطه بين خود شفقت‌ورزی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت نقش واسطهاي ايفا میکند. اگر زنان شاغل بتوانند در دوره‌های دشوار زندگی با خود مهربان باشند، ناملایمات را بهعنوان یک فرایند طبیعی در نظر بگیرند و دیدگاه متعادلی از سلامت خود داشته باشد، به‌احتمال زیاد قادر خواهد بود با استرسهای زندگی و مشکلات ناشی از آن کنار بیایند. داشتن این دیدگاه که تجارب فرد جزئی از تجارب همه انسانها است؛ به‌عبارت‌دیگر، سایرین نیز چنین تجاربی را در زندگی خود دارند بدون داشتن احساس دور بودن و متمایز بودن از دیگران به افراد کمک میکند تا محدودیت‌های خود را بپذیرند بهجای اینکه احساس شرم و بی‌کفایتی کنند. همچنین افزایش خود شفقت‌ورزی، اثرات مثبت ذهنآگاهی بر استرس ادراک شده را نیز افزایش میدهد. این نشان میدهد که خود شفقت‌ورزی به‌تنهایی و در ترکیب با ذهنآگاهی به کاهش استرس ادراکشده در زنان کمک میکند. در واقع خود شفقت‌ورزی در زنان از طریق کاهش استرس ادراک شده توانایی آنها را در مدیریت رفتارهای مرتبط با سلامتی افزایش دهد. از مؤلفه‌های مهم برای کاهش استرس ادراکشده و افزایش رفتارهای خودمراقبتی و ارتقادهنده سلامت است (17).
يافتههاي اين پژوهش نشان داد مدل ساختاری پژوهش که در آن فرض شده رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی و خود شفقت‌ورزی در زنان شاغل هم بهصورت مستقیم و هم با نقش واسطهاي استرس ادراک شده بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت اثر دارد با دادههای گردآوری شده برازش دارد. در همين راستا توصيه ميشود پژوهشگران، درمانگران و متخصصين حوزه سلامت در طراحي مداخلات، مهارتهايي براي بالابردن رضایت از نیازهای اساسی روان‌شناختی و افزايش خود شفقت‌ورزي به‌منظور كاهش استرس ادراك شده در افراد و افزايش سبك زندگي ارتقادهنده سلامت، در نظر بگيرند.
ملاحظات اخلاقی
پیش از اجرای پژوهش از شرکتکنندگان رضایت آگاهانه کتبی گرفته شد و تمام شرکتکنندگان با رضایت خود در پژوهش شرکت داشتند و محققان به آنها اطمینان دادند که نتایج تحقیق محرمانه خواهد بود.
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این پژوهش برگرفته از پایاننامه دکترا و زیر نظر کمیته اخلاق دانشکده روانشناسی و عاوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی و احد تهران مرکزی و بـــــا کد اخلاقی به شناسه IR.IAU.CTB.REC.1400.086 انجام‌گرفته است. ملاک‌ها و ضوابط اخلاقی انجمن روانشناسی آمریکا و ملاک‌های اخلاقی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران در نظر گرفته شد. تمام نکات اخلاقی شامل رازداری، در اولویت بودن سلامت روان‌شناختی شرکتکنندگان، امانت‌داری، دقت در استناددهی، قدردانی از دیگران، رعایت ارزش‌های اخلاقی در گردآوری دادهها، رعایت حریم خصوصی شرکتکنندگان توسط پژوهشگران مدنظر قرار گرفته است.
حامی مالی
تمام منابع مالی و هزینه پژوهش و انتشار مقاله تماماً بر عهده نویسندگان بوده و هیچگونه حمایت مالی دریافت نشده است.
مشارکت نویسندگان
مقاله برگرفته از پایاننامه مقطع دکترا است. نویسنده اول دانشجوی مقطع دکتری است؛ نویسنده دوم استاد راهنما و نویسنده مسئول؛ و نویسنده سوم استاد مشاور هستند.
تعارض منافع
سهم تمامی نویسندگان در این پژوهش یکسان است و هیچگونه تضاد منافعی وجود ندارد.
References
2. Rathnayake N, Alwis G, Lenora J, Lekamwasam S. Applicability of health promoting lifestyle profile-II for postmenopausal women in Sri Lanka; a validation study. Health Qual Life Outcomes. 2020; 18(122). https://doi.org/10.1186/s12955-020-01371-7
3.
WHO. Noncommunicable diseases. Retrieved from https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/ noncommunicable-diseases. 2018a
5.
6. Gedik Z. Self-compassion and health-promoting lifestyle behaviors in college students. Psychology, health & medicine. 2019; 24(1): 108–114. https://doi.org/10.1080/13548506.2018.1503692
7.
Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The health-promoting lifestyle profile: development and psychometric characteristics. Nursing Research. 1987; 36(2): 76-81. https://doi.org/10.1097/00006199-198703000-000029. Aslami E, Parvandeh N. Effectiveness of Mindfulness Based of Stress Reduction on Marital Adjustment, Quality of Parent- Child Relationship and Self- Compassion in Women Employees of Shiraz University. Quarterly Journal of Woman and Society. 2020; 11(43): 1-24. {In Persian}. https://jzvj.marvdasht.iau.ir/article_4212.html
10.
Sharifpour shirazi A, Ghaderi Z. The predictive role of self compassion and psychological capital for family functioning in married women in shiraz city. Quarterly Journal of Woman and Society. 2022; 13(50): 139-150. {In Persian}. doi: 10.30495/jzvj.2022.28378.360712. Antunes R, Frontini R, Amaro N, Salvador R, Matos R, Morouco PG, Rebelo-Gonçalves R. Exploring Lifestyle Habits, Physical Activity, Anxiety and Basic Psychological Needs in a Sample of Portuguese Adults during COVID-19. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2020; 17(12): 4360. DOI: 10.3390/ijerph17124360
13. Dunne S, Sheffield D, Chilcot J. Brief report: Self-compassion, physical health and the mediating role of health-promoting behaviors. Journal of Health Psychology. 2018; 23(7): 993–999. doi: 10.1177/1359105316643377
14. Homan K, Sirois F. Self-compassion and physical health: Exploring the roles of perceived stress and health-promoting behaviors. Health Psychology Open. 2017; 4(2): 1–9. DOI: 10.1177/2055102917729542
15. Sirois FM, Kitner R, Hirsch JK. Self-compassion, affect, and health-promoting behaviors. Health Psychology Official Journal of the Division of Health Psychology American Psychological Association. 2015; 34(6): 661–669. DOI:10.1037/hea0000158
16. Holden CL, Rollins P, Gonzalez M. Does how you treat yourself affect your health? The relationship between health-promoting behaviors and self-compassion among a community sample. Journal of Health Psychology. 2021; 26(12): 2330–2341. doi:10.1177/1359105320912448
17. Semenchuk BN, Boreskie KF, Hay JL, Miller C, Duhamel TA, Strachan SM. Self-compassion and responses to health information in middle-aged and older women: An observational cohort study. Journal of Health Psychology. 2021; 26(12): 2231–2247. doi:10.1177/1359105320909860
20. Seo E J, Ahn JA, Hayman LL, Kim CJ. The Association Between Perceived Stress and Quality of Life in University Students: The Parallel Mediating Role of Depressive Symptoms and Health-Promoting Behaviors. Asian nursing research. 2018; 12(3): 190–196. https://doi.org/10.1016/j.anr.2018.08.001.
21.
22. Abdollahi A, Taheri A, Allen K A. Self-compassion moderates the perceived stress and self-care behaviors link in women with breast cancer. Psycho-oncology. 2020; 29(5): 927–933. https://doi.org/10.1002/pon.5369
23.
Khani F, Inanlou M, Ganjeh F, Haghani H. Study of Health Promotion Lifestyle and Psychological Well-being in Women Attending the Health Centers of Arak City in 2019. J Arak Uni Med Sci. 2022; 25(4): 730-747. URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-6569-fa.html24. Avci AG, Bozgeyikli H, Kesici Ş. Psychological Needs as the Predictor of Teachers' Perceived Stress Levels. Journal of education and training studies. 2017; 5: 154-164. DOI:10.11114/jets.v5i4.2274
26. Ahmadi S, Zamani Sh, Behzadnia B. Relationship between Self-Compassion and Stress Management in Sports Coaches: Based on the Mediating Role of Basic Psychological Needs. Jmciri. 2021; 39(2): 102-110. {In Persian}. http://jmciri.ir/article-1-3079-fa.html.
27.
Gerbing DW, Anderson JC. The effects of sampling error and model characteristics on parameter estimation for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Multivariate Behavioral Research. 1985; 20(3): 255–271. doi: 10.1207/s15327906mbr2003_231. Raes F, Pommier E, Neff KD, Van Gucht D. Construction and factorial validation of a short form of the Self-Compassion Scale. Clinical psychology & psychotherapy. 2011; 18(3): 250–255. https://doi.org/10.1002/cpp.702
32.
Khanjani S, Foroughi AA, Sadghi K, Bahrainian SA. Psychometric properties of Iranian version of self-compassion scale (short form) . pajoohande; 2016: 21(5), 282-289. {In Persian}. http://pajoohande.sbmu.ac.ir/article-1-2292-fa.html.35. Mimura C, Griffiths PA. Japanese version of the Perceived Stress Scale: cross-cultural translation and equivalence assessment. BMC Psychiatry. 2008; 8(85). https://doi.org/10.1186/1471-244X-8-85
36.
Walker SN, Hill-Polerecky DM. Psychometric Evaluation of the Health-Promoting Lifestyle Profile II. Unpublished Manuscript, University of Nebraska Medical Centre, Omaha. 1996.